Analiza odporności na ścieranie powłok lakierniczych i galwanicznych metodą Martindale`a

Metoda oceny poprawności kształtu ścieżki głowicy

Ocena poprawności kształtu ścieżki pokonywanej przez głowicę wydaje się najtrudniejszym zadaniem. Jednak w konstrukcji urządzeń przewidziano prostą metodę, która umożliwia nawet użytkownikowi szybkie sprawdzenie aparatu między wzorcowaniami prowadzonymi przez akredytowane laboratorium. Końcówkę ścierną zastępuje się odpowiednią końcówką rysującą o geometrii prowadnicy takiej samej, jak ta stosowana podczas badań i uruchamia się aparat. Po 16 ruchach rysika powstaje tzw. pełen cykl Martindale’a, a na przymocowanym do nieruchomej podstawy arkuszu widoczna jest krzywa Lissajous. Niedozwolone odstępstwa w postaci grafik obrazują normy, dlatego do tego sprawdzenia nie jest potrzebna dodatkowa, wyrafinowana aparatura kalibracyjna.

Badanie odporności na ścieranie

Przeprowadzenie badania odporności na ścieranie tak przygotowanym do pracy urządzeniem jest zadaniem prostym. W zależności od stosowanej normy może też być próbą szybką. Razem z montażem próbki nie zajmie więcej niż kilka minut. Aparat Martindale`a można łatwo skonfigurować do badań według różnych norm, dlatego szczególnie istotne jest prawidłowe dobranie ustawień do badanego materiału. Jako typowe normy stosowane w próbie ścieralności wymienić można następujące dokumenty:

• PN-EN 15977:2011 (płaskie wyroby tekstylne powleczone gumą lub tworzywami sztucznymi),
• PN-EN ISO 26082-1:2019-06 (skóra wyprawiona),
• PN-EN 16094:2021-11 (laminowane pokrycia podłogowe),
• PN-EN 438-2+A1:2019-01 (wysokociśnieniowe laminaty dekoracyjne HPL).

Normy

To tylko przykładowe normy stosowane przy badaniach. Natychmiast należy zauważyć, że nie ma tutaj wskazań dla powłok lakierniczych i galwanicznych. Stało się tak dlatego, że to branża tekstylna rozpoczęła użytkowanie aparatu Martindale’a i dopiero stopniowo wkracza on do innych dziedzin przemysłu. Dlatego sukcesywnie pojawiają się opracowania dla kolejnych materiałów. Aktualnie najbardziej rozwinięte wytyczne zawiera dokument CEN/TS 16611 wraz z opracowaniem QUALICOAT Specification. Pozycje te nie mają jeszcze statusu normy. Można jednak przypuszczać, że staną się solidną podstawą do stworzenia dokumentów ISO, EN czy ASTM dla różnych powłok lakierniczych czy też galwanicznych.

Tytuł specyfikacji CEN/TS 1611 Furniture − Assessment of the surface resistance to microscratching¹ nie brzmi zachęcająco np. dla branży motoryzacyjnej. Jest to jednak dokument o uniwersalnym charakterze, którym warto posiłkować się, prowadząc badania niezależnie od gałęzi przemysłu. Przed właściwą próbą należy wykonać pomiary połysku. Następnie mocuje się próbkę w aparacie Martin­dale’a i wykonuje 80 przetarć (czyli 5 figur Lissajous). Ponowny pomiar połysku przyniesie informację o odporności na ścieranie ∆R’, którą liczbowo wyraża się następującym wzorem:

gdzie:

R’I − wartość średnia połysku w stanie początkowym;
R’F − wartość połysku po zakończeniu testu.

Przewagą specyfikacji technicznej nad normą jest też jej powszechna dostępność. Wprawdzie nie mamy jeszcze polskiego odpowiednika, ale do wersji angielskiej lub niemieckiej łatwo pokieruje internetowa wyszukiwarka.

Czytaj też >> Wytrzymałość na pełzanie stali SUPER 304H

Podsumowanie

Z uwagi na łatwość adaptacji metodę Martindale`a – a tym samym aparaty Martindale`a stosowane w tej próbie – cechuje bardzo szeroki obszar stosowania. Cieszy to przede wszystkim producentów samochodów i ich dostawców, bo niewielkim kosztem, na jednym urządzeniu mogą badać elementy lakierowane, estetyczne wykończenie galwaniczne kokpitu, tkaninę na fotelu, filc podsufitki i wiele innych materiałów. Oczywiście ten motoryzacyjny przykład podaje jedynie przykładowe zastosowania, które mogą być inspiracją dla kontrolerów badających różne powłoki.

Źródło: www.ita-polska.com.pl

¹ Meble – Oznaczanie odporności powierzchni mebli na zarysowania; na dzień publikacji artykułu brak polskiej wersji PKN

Galeria

Zobacz więcej