Polskie firmy niewiele inwestują za granicą. Dlaczego?

Wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych polskich przedsiębiorstw w 2022 roku wyniosła 28 mld euro. To stanowiło zaledwie 5 proc. krajowego PKB, podczas gdy średnia w krajach UE to aż 88 proc. PKB. To pokazuje, że rodzime firmy do tej pory stosunkowo niewiele inwestowały za granicą, głównie na rynkach Unii Europejskiej i w Stanach Zjednoczonych. Barierą wciąż pozostaje dla nich m.in. brak elastycznego finansowania i wiedzy na temat korzyści, jakie może zapewnić firmie ekspansja zagraniczna. Zapał potencjalnych inwestorów osłabia też niepewna sytuacja geopolityczna. W efekcie tylko co czwarte przedsiębiorstwo rozważa obecnie zainwestowanie na międzynarodowym rynku. Jest to wynikiem dużo niższym od globalnej średniej – wynika z badania przeprowadzonego przez PFR TFI.

Wpływ napiętej sytuacji geopolitycznej na globalne przepływy bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) widać wyraźnie już od początku 2022 roku. Po silnym odbiciu w 2021 roku rok później ich poziom spadł o 12 proc. r/r. Było to spowodowane przede wszystkim inwazją Rosji na Ukrainę, która wzmogła niepewność inwestorów. Zaostrzenie sytuacji na Bliskim Wschodzie, kolejne konflikty zbrojne i rosnące napięcia handlowe na linii USA – Chiny tylko nasiliły te obawy.

Czytaj też >> Stale różnoimienne: spawanie a korozja

– Wojna w Ukrainie i konflikty militarne na Bliskim Wschodzie zwiększają poziom ryzyka geopolitycznego. Powodują pewną niechęć firm do inwestowania za granicą – mówi Marcin Prusak, dyrektor Departamentu Zarządzania Funduszem Ekspansji Zagranicznej w PFR TFI.

Ryzyko geopolityczne zniechęciło do inwestycji zagranicznych

To, że geopolityka i BIZ-y są ze sobą ściśle powiązane, potwierdzają wyniki badania przeprowadzonego na potrzeby raportu „Kierunek: Wschód. Aktualne trendy i atrakcyjne kierunki ekspansji zagranicznej w obliczu zawirowań geopolitycznych”, który został opracowany przez PFR TFI i PwC Polska we współpracy z KUKE. 90 proc. polskich przedsiębiorstw wskazało w nim ryzyko geopolityczne jako jeden z kluczowych czynników uwzględnianych w analizie potencjalnej lokalizacji dla inwestycji zagranicznej. Taki sam odsetek badanych firm zadeklarował, że ważna jest dla nich wielkość rynku zbytu. To oznacza, że waga czynników geopolitycznych jest dla przedsiębiorców tak samo ważna jak perspektywa rozwoju biznesu.

– Przeprowadzone przez nas badanie pokazuje, że przed wybuchem wojny odsetek firm, które myślą o inwestowaniu za granicą, wynosił prawie 40 proc. Natomiast po wybuchu wojny takie plany deklaruje tylko 26 proc. badanych. To duża zmiana i widać większą ostrożność polskich firm  przed ekspansją zagraniczną w obliczu rosnących napięć – mówi Marcin Prusak.

Dla porównania w tegorocznym badaniu firmy doradczej Kearney („The FDI Confidence Index 2024”), przeprowadzonym wśród przedsiębiorców z 30 krajów, aż 88 proc. z nich zadeklarowało, że planuje zwiększyć swoje inwestycje na rynkach zagranicznych w ciągu najbliższych trzech lat. Tak duża różnica pokazuje, że rodzime firmy w dużej mierze wciąż nie dostrzegają tego, jak ważna dla ich rozwoju jest obecność na rynkach zagranicznych, także w formie inwestycji.

– Wydaje się, że polskie firmy inwestują za granicą dosyć dużo. W 2022 roku łączna wartość polskich bezpośrednich inwestycji zagranicznych sięgnęła 28 mld euro. I na przestrzeni ostatnich lat zwiększała się dość dynamicznie. Natomiast jeśli zestawimy tę kwotę z wielkością naszej gospodarki, to okazuje się, że jest to raptem 5 proc. polskiego PKB, podczas gdy średnie nakłady na BIZ w krajach Unii Europejskiej przekraczają 80 proc. – mówi dyrektor Departamentu Zarządzania Funduszem Ekspansji Zagranicznej w PFR TFI.