Współdziałanie systemu oddymiania i instalacji tryskaczowej w obiektach wielkopowierzchniowych

Zaburzenie działania instalacji

W wysokich halach, pasażach i atriach (dach znajduje się na dużej wysokości od podłogi) działanie instalacji tryskaczowej może być niekorzystne dla skutecznego systemu oddymiania. Krople wody mogą zmienić się w mgłę wodną i wyparować, nim dotrą do źródła ognia, znacznie zmniejszając efektywność instalacji oddymiającej. Podobnie skuteczność działania tryskaczy może być zaburzona w przypadku ich umieszczenia pod kopułą atrium przy źródle pożaru zlokalizowanego w pomieszczeniach przyległych do hali głównej. Czas zadziałania tryskacza zmniejsza się, jeżeli tryskacze rozmieszczone są w odległości ponad 12-15 m od źródła ognia.

Tryskacze należy montować w miejscach, w których mogą efektywnie kontrolować pożar, ograniczając powstawanie dymu, czyli pod balkonami, kładkami, schodami i w pomieszczeniach przyległych do atrium ‒ zakładając, że scenariusz pożarowy obejmuje zatrzymanie dymu w chronionym pomieszczeniu lub pod balkonem i zastosowanie niezależnej instalacji oddymiania tej przestrzeni.

Raport techniczny CEN/TR 12101-5:2005 oraz standard BS 7346-4 poruszają kwestię współpracy urządzeń tryskaczowych i wentylacji oddymiającej. W przypadku łącznego stosowania obu systemów do celów ochrony dróg ewakuacji główną rolę pełni instalacja wentylacji. Instalacja tryskaczowa pełni rolę wspierającą, której zadaniem jest ograniczenie mocy pożaru do czasu przyjazdu straży pożarnej. Natomiast przy założeniu, że obie instalacje wykonano do ochrony mienia, to urządzenia tryskaczowe są instalacją wiodącą. W przypadku kiedy czas dojazdu straży pożarnej będzie długi, rekomenduje się opóźnienie działania urządzeń oddymiających do czasu jej przybycia lub jedynie ich ręczne uruchomienie. Projektując urządzenia oddymiające w budynku z instalacją tryskaczową, należy dodatkowo dodać jedną klapę dymową, ponieważ strumień wody pochodzący z tryskacza może obniżyć skuteczność urządzeń oddymiających [6].

Stosowanie wentylacji oddymiającej

FM Global Data Sheets (DS) nie rekomenduje stosowania wentylacji oddymiającej w obiekcie chronionym tryskaczami. Dopuszcza się odstępstwo w przypadku, gdy system oddymiania uruchamiany jest ręcznie. W przypadku automatycznego uruchomienia i zastosowania ESFR temperatura zadziałania klap dymowych powinna wynosić 182°C. Dodatkowo należy zainstalować tryskacze bezpośrednio pod klapami dymowymi [6].

Projektowanie zintegrowanych systemów współpracy oddymiania i instalacji tryskaczowej w z pozoru prostych w budowie obiektów wielkopowierzchniowych często przysparza projektantom wiele problemów. Przedstawione standardy oraz wyniki badań naukowych nie dają jednoznacznej odpowiedzi na koordynację współpracy instalacji tryskaczowej i urządzeń oddymiających. W związku z tym należy pamiętać, że montaż tryskaczy nie wszędzie ma uzasadnienie. Niekiedy wyniki różnych badań są sprzeczne. Czasem nie rozważają aspektów związanych z ewakuacją, a jedynie wpływ na skuteczność gaszenia i straty w mieniu.

Piśmiennictwo

1. Mizieliński B., Kubicki G.: Wentylacja pożarowa. Oddymianie. Wydawnictwo WNT, Warszawa 2017.
2. Powęzka A., Szmytke E.: Oddymianie obiektów wielkopowierzchniowych. „Nowoczesne Hale”, 2/21.
3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1422) ‒ zwane „warunkami technicznymi” (WT).
4. Tofiło P.: Europejska ekspansja instalacji tryskaczowych. „Ochrona Przeciwpożarowa”, 3/2018.
5. Wróbel P., Okólski J., Ostapiuk Ł.: Rozwiązywanie problemów przy projektowaniu systemów oddymiania oraz współdziałania instalacji tryskaczowej i oddymiania z wykorzystaniem analiz CFD w obiektach logistycznych. „Ochrona i Bezpieczeństwo”. Online: https://ochrona-bezpieczenstwo.pl/ (dostęp: 14 grudnia 2022 r.).
6. Krasuski A., Zimny M., Ożóg P., Kuziora Ł., Pecio M., Krauze A.: Tryskacze i wentylacja pożarowa w budynkach PM. Techniczne środki ochrony przeciwpożarowej.

Przeczytaj również: Oddymianie obiektów przemysłowych

Galeria