Środki dla przedsiębiorców na GOZ. Fundusze Europejskie wspierają zazielenianie polskich firm

Gospodarka o obiegu zamkniętym jest jednym z głównych priorytetów Unii Europejskiej. Wpisuje się w szersze ramy polityki klimatycznej, a także zrównoważonego rozwoju. GOZ stanowi integralny element dążenia UE do neutralności klimatycznej do 2050 roku. Zmniejszenie ilości odpadów, a także efektywne wykorzystanie zasobów mają kluczowe znaczenie dla redukcji emisji gazów cieplarnianych. Istotną rolę we wspieraniu transformacji polskich firm w kierunku modelu gospodarki obiegu zamkniętego odgrywa Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Organizuje ona szereg działań finansowanych z Funduszy Europejskich, które wspierają innowacje, a także inwestycje związane z GOZ.

Czym jest gospodarka obiegu zamkniętego?

Gospodarka obiegu zamkniętego (GOZ) lub też inaczej gospodarka cyrkularna to model biznesowy, który dąży do minimalizacji zużycia surowców przy jednoczesnej minimalizacji powstawania odpadów lub do ich ponownego wykorzystywania. Jej celem jest zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, a także poziomu wykorzystania energii. Tworzy ona zamknięte pętle procesów, w których powstające odpady traktowane są jako surowce w kolejnych fazach produkcji, dążąc do ich minimalizacji czy też nawet wyeliminowania tam, gdzie to możliwe. Takie działanie pomaga tworzyć zrównoważoną, niskoemisyjną, a także konkurencyjną gospodarkę. Wprowadzenie zmian w zakresie GOZ nie tylko służy naszemu środowisku naturalnemu, ale wyróżnia firmę na rynku. Zmniejsza też koszty prowadzenia działalności oraz wpływa na jakość świadczonych usług.

Działanie gospodarki o obiegu zamkniętym jest stosunkowo proste, ale wymaga od poszczególnych firm mądrego projektowania procesu produkcji. GOZ to taka gospodarka, w której – z definicji – odpady nie występują. Każdy materiał jest bowiem traktowany jako surowiec do ponownego wykorzystania. Idea GOZ jest oparta m.in. na hierarchii postępowania z odpadami i zasadzie „6R”:

• odmów (refuse),
• ogranicz (reduce),
• używaj ponownie (reuse),
• naprawiaj (recover),
• oddaj do recyklingu (recycle),
• zastanów się, co możesz zrobić lepiej (rethink).

Przestawienie na gospodarkę obiegu zamkniętego wpisuje się w plany strategiczne Unii Europejskiej i Polski. To część wizji osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku i zapewnienia ciągłości produkcji w obliczu kończących się zasobów surowców nieodnawialnych. Unia Europejska dąży do przekształcenia tradycyjnego modelu gospodarki liniowej – produkcji, konsumpcji i wyrzucania – na model gospodarki o obiegu zamkniętym. W nim produkty, materiały i surowce są utrzymywane w gospodarce tak długo, jak to możliwe.

Mapa drogowa GOZ

We wrześniu 2019 r. uchwałą Rady Ministrów przyjęta została„Mapa drogowa transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym”. To dokument zawierający zestaw narzędzi, nie tylko legislacyjnych, które mają na celu stworzenie warunków do wdrożenia w Polsce nowego modelu gospodarczego. Proponowane działania dotyczą przede wszystkim prac analityczno-koncepcyjnych, informacyjno-promocyjnych oraz koordynacyjnych w obszarach znajdujących się we właściwości poszczególnych resortów. Mapa Drogowa GOZ jest jednym z projektów Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju.

Rozdział I „Zrównoważona produkcja przemysłowa” ma zwrócić uwagę na istotną rolę przemysłu w polskiej gospodarce oraz na nowe możliwości jego rozwoju. Kolejny, rozdział II „Zrównoważona konsumpcja” pokazuje, jak duży potencjał istnieje na tym – dotychczas często pomijanym – etapie cyklu życia. Rozdział III „Biogospodarka” dotyczy gospodarowania surowcami odnawialnymi (cyklu biologicznego GOZ), które w polskich realiach mają duży potencjał. Z kolei rozdział IV „Nowe modele biznesowe” wskazuje możliwości przeorganizowania sposobów funkcjonowania różnych uczestników rynku w oparciu o ideę GOZ. Rozdział V dotyczy wdrażania, a także monitorowania GOZ.