Odpowiedzialność inwestora za kwoty zatrzymane z wynagrodzenia podwykonawców

Dokonanie płatności

Powyższe wskazuje, iż dla uznania, że dane środki mają charakter kaucji koniecznym jest, by podmiot zobowiązany, np. dokonał faktycznej płatności na rzecz podmiotu przyjmującego kaucję. Wymogu takiego nie będzie spełniać zatrzymanie części wynagrodzenia podwykonawcy przez wykonawcę – odpowiedzialność inwestora będzie więc kontynuowana.

Stanowisko takie kontynuowane było, m.in. w Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2019 r., wydanym w sprawie o sygn. akt I CSK 577/18. Wtedy wskazano przede wszystkim, iż z tych względów za kaucję gwarancyjną nie może zostać uznane zatrzymanie części wynagrodzenia należnego drugiej stronie, gdyż nie ma wówczas przekazania środków pieniężnych na rachunek uprawnionego z zabezpieczenia wykonania świadczenia. Taka sama sytuacja wystąpi, gdy zatrzymanie części wynagrodzenia nazwie się potrąceniem kwoty należnej do zabezpieczenia. W odniesieniu do umów o roboty budowlane jest to pozostawienie części wynagrodzenia należnego podwykonawcom na rachunku wykonawcy z utrzymaniem jego odpowiedzialności wraz z inwestorem.

Świadomość inwestora

Reasumując – inwestor może ponosić, na podstawie zapisów art. 647 kodeksu cywilnego, solidarną odpowiedzialność za kwoty zatrzymane z wynagrodzenia podwykonawcy. Z uwagi na fakt, iż okres odpowiedzialności z tego tytułu może trwać latami świadomość powyższego jest niezwykle istotna. Ważne jest to już na etapie konstruowania umowy z generalnym wykonawcą.

Wyłączenie tej odpowiedzialności wydaje się być, w świetle bieżącego orzecznictwa sądów, możliwym pod warunkiem zmiany charakteru prawnego zatrzymanych środków. Tj. takim skonstruowaniem treści stosunku prawnego, w którym faktycznie będzie możliwe uznanie, iż doszło do zawarcia, np. umowy kaucji. Co istotne, działanie takie nie może sprowadzać się do prostego określenia w umowie, iż dane środki mają charakter „kaucji gwarancyjnej”. Koniecznym jest tu wyraźne wskazanie, iż dochodzi co zawarcia umowy kaucji. Istotne jest spełnienie wszystkich wymogów formalnych pozwalających faktycznie zaklasyfikować dany stosunek prawny jako umowę kaucji. Należy mieć w szczególności na uwadze, że przyjmuje się, iż kaucja, ze swojej istoty wymaga fizycznego, faktycznego wniesienia.