Dynamiczne zarządzanie ryzykiem instalacji przemysłowych

Granice i zasady

Włączając technologie w proces decyzyjny należy zadbać o stworzenie odpowiedniej przestrzeni do ich funkcjonowania. Tzn. ustanowienia granic i zasad stosowania, w tym odpowiednich procedur i zasad walidacji wyników.

W odniesieniu do relacji człowiek-system adaptacji wzmocnienia wymaga system zarządzania. W aspekcie bezpieczeństwa i ciągłości działania instalacji procesowej będą to procesy opisane systemem zarządzania bezpieczeństwem procesowym. Jednym z powszechniej stosowanych modeli jest model systemu zarządzania bezpieczeństwem procesowym Risk Based Process Safety wg CCPS (Center Of Chemical Process Safety). Został on przedstawiony na rysunku 1.

W modelu CCPS występują obszary o szczególnym znaczeniu dla dynamiki procesu zarządzania bezpieczeństwem.

• zarządzanie zmianami (MANAGEMENT OF CHANGE)
• identyfikacja zagrożeń i analiza ryzyka (HAZARD IDENTIFICATION AND RISK ANLALYSIS)
• integralność mechaniczna (ASSET INTEGRITY AND RELIABILITY) w odniesienia do bezpieczeństwa związanego z eksploatacją infrastruktury produkcyjnej

Wymienione obszary wymagają adaptacji w celu zapewnienia odpowiedniej dynamiki procesu zarządczego. Są one jednym z przykładów procesów, w których następuje interakcja człowieka, maszyn i systemów IT. Zatem: obszarów mieszczących się w zakresie tzw. Przemysłu 4.0.

Obszary procesów zarządzania ryzykiem urządzeń w instalacji procesowej, w których poprzez zastosowanie rozwiązań, takich jak automatyzacja zadań, zautomatyzowane przetwarzanie danych, przedstawiono na rysunku 2.

Zastosowanie technologii opartych o sztuczną inteligencję jest kluczowe do dynamicznego zarządzania ryzykiem.

Metodyka RBI

Wpływ wskazanych obszarów można przedstawić na przykładzie procesu zarządzania ryzykiem z wykorzystaniem metodologii Risk-based Inspection. System ten prowadzony wg standardu API RP 581, pozwala na przeprowadzenie ilościowej analizy ryzyka dla urządzeń ciśnieniowych, szczególnie w przemyśle petrochemicznym.

Risk Based Inspection, w odróżnieniu od powszechnie stosowanych w przemyśle narzędzi do analizowania zagrożeń i ryzyka, takich jak HAZOP (Hazard and Operability Study), LOPA (Layer of Protection Analysis) czy QRA (Quantitative Risk Assessment), jest metodą predykcyjną.

Metodyka RBI, zawierająca model opisujący zmiany ryzyka w funkcji czasu, jest również narzędziem do zarządzania ryzykiem, a zatem jest procesem ciągłym wymagającym stworzenia w organizacji odpowiednich procesów oraz ich implementacji do obowiązującego systemu zarządzania organizacją [5].

Predykcyjna metoda Risk Based Inspection (RBI) jest narzędziem do zarządzania ryzykiem.
RBI zawiera model opisujący zmiany ryzyka w funkcji czasu.
Proces zarządzania ryzykiem bazuje na cyklicznej walidacji.
Między walidacjami następuje proces gromadzenia i analizy danych.

W procesie tym dokonywana jest predykcja zmian ryzyka w funkcji czasu,. Niemniej jednak zmiany ryzyka uzależnione są od wielu czynników, których zmiany mogą być uwzględnione w terminie ponownej oceny (walidacji) RBI.

Proces zarządzania ryzykiem w tej metodologii bazuje na cyklicznej walidacji. Podczas niej dokonuje się ponownej oceny z uwzględnieniem zebranych danych w minionym okresie od poprzedniej walidacji.

Proces ten w uproszczeniu przedstawiono na rysunku 3. W okresach pomiędzy kolejnymi walidacjami następuje proces gromadzenia, przygotowania i analizy danych niezbędnych do ponownej walidacji.